Psikodrama ile Çocuklarda Benlik Keşfi Röportajı

Psikodrama ile Çocuklarda Benlik Keşfi

Psikodrama sistemini daha iyi anlayabilmek ve hangi konularda yararlanabileceğimizi öğrenmek amacıyla İstanbul Psikodrama Enstitüsü'ne giderek, Enstitü Başkanı, Uzman Psikolojik Danışman Deniz Altınay’la görüştük.

İlk önce bize psikodrama kavramını açıklar mısınız?

Psikodrama, bireylerin yaşam öykülerini keşfetmek, gerekirse iyileştirmek ve düzeltmek için eylem metodlarını kullanan ve grup üyelerinin diğerlerinin hayatındaki önemli kişileri oynadığı bir grup psikoterapisidir. En geniş anlamıyla bir tedavi ve eğitim sistemidir. Eğitimle psikoterapi iç içedir. Çünkü eğitim ve psikoterapinin hedefleri ortaktır ve bu davranış değiştirmektir. Kişisel gelişimle son derece etkin olarak uğraşan bir yöntem, felsefe, kuram ve daha geniş olarak bir yaşama biçimidir. Psikodrama dramatizasyonla gerçeğin yeniden keşfedilmesidir. Çok etkin bir tedavi yöntemidir. Nevrotik düzeydeki tüm gruplarla, psikozlarla psikodrama grup psikoterapisi yapılabilmektedir. Ergenlerle, çocuklarla, özel gruplarla, yani hamilelerle, alkoliklerle, depresyon hastalarıyla, cinsel işlev bozuklukları yaşayanlar gibi farklı farklı alanlarda psikoterapinin ihtiyaç gösterdiği her yerde yapılabilir. Psikodrama eğitim amacıyla şirketlerde, tedavi olarak bireysel ve grup içinde kullanılmaktadır. Ayrıca Tiyatroda da kullanılmaktadır. İçindeki yaratıcılık her yerde psikodramanın kullanılmasınıı olanaklı kılmaktadır. Çocuk psikodraması ise, psikodrama eğitimi aldıktan sonra bir tür uzmanlık alanı olarak öğretilmektedir. Psikodramayı yetişkinlere, ergenlere uygulayabilirsiniz. Ama çocuğa uygulamak için psikodrama eğitimi üstüne ayrı bir eğitim almak gerekliliği vardır.

Enstitünüzde nasıl bir çalışma yapıyorsunuz?

Estitümüz her şeyden önce bir psikodrama grup psikoterapisi eğitim kurumu. Dolayısıyla alandaki uzmanlar, buraya gelip psikodramanın terapisti olmayı öğreniyorlar. Bunun dışında yetişkinlerle, grupla, çocuklarla, psikoterapiye girmek isteyenlerle psikodrama uygulamaları yapılıyor. Bunların hepsinin sıklığı, uygulama biçimleri farklı. Diğer bir çalışmamız da kurumlar içindeki her bir personelin her tür ihtiyacını karşılayan eğitimler. Eğitimlerin içinde takım oluşturmak, problem çözmek, etkili iletişim becerileri kazandırmak gibi konular var. Onun dışında okullara danışmanlık yapıyoruz. Çocuk psikodrama uygulamalarını gittiğimiz okullarda kullanıyoruz. Okuldan talep gelirse okul danışmanlık sisteminde programlar geliştiriyoruz. Klasik tiyatronun içinde psikodramayı kullanarak oyunu sahneliyoruz.

Veliler çocuklarını ne amaçla buraya getiriyor?

Aileler buraya semptomlarla gelir. “Bu çocuk ders çalışmıyor, okula gitmek istemiyor, her sabah ağlıyor” der. Teşhis tedavi sürecinin sonunda ortaya çıkar.

Her tür davranış bozukluğu ile gelen çocuk var. Korkuları olan, okul başarısı düşük olan, kardeş problemleri yaşayan, yeme bozukluğu yaşayan, depresyonu olan bir çok çocuk, çocuk psikodraması gruplarına katılmak için buraya hafta sonları geliyorlar. Hiperaktivite grup içinde çok baş edilebilir bir şey olmadığı için bireysel olarak alıyoruz. Aynı sorunları olan çocukların aynı grupta olması çok da avantaj değil. Düşünün ki bütün depresif çocuklar bir aradalar. Birbirlerini model alıyorlar. Sonuçta bir tanesi depresyonda, öbürü çatışmada, diğerinin annesiyle sorunları olsun. Bu grup için daha önemli. Farklı kişilik yapıları grubun renklenmesini ve birbirlerinden daha fazla şey öğrenmelerini sağlıyor. Bu gruplar gelirken aynı anda anne-babalara da on beş günde bir psikodrama grupları yapıyoruz. Çünkü anne-babalar değişmeden çocukların sorunları tam olarak geçmez. Anne-babalar çok dirençlidir bu konularda. Kendilerinde sorun görmezler. O nedenle de yavaş yavaş konuya ısıtıp düzeltmek gerekiyor

Çocuk psikodramasında nasıl bir uygulama yapıyorsunuz?

Uzmanlarımız eşliğinde beş altı kişilik gruplarda  öncelikle çocuklar bir tema belirler. Grupta bir sorun varsa o konuşulur. Bir çocuk öneri de bulunabilir. Bunların hiç biri olmazsa terapist bir ısınma çalışması yaparak çocukların herhangi bir konuda kendilerini yakalayıp daha derine gitmelerini sağlamak için bir oyun sunar. Bir tanışma oyunu yapabilir. Çocuklar anne-babalarının rollerine girerek onların ağzından kendilerini tanıtırlar. Bu yanlızca bir ısınma oyunu gibi gözükse de  aslında çok da önemlidir. Terapatik bir müdahaledir. Bir başkasının yerine geçip, kendinizi onun yerine koyarsanız empati kurabilirsiniz. Çocuklar hem tanışırken hem de empati kurma becerilerini geliştirmeye başlar. Zaten hepsinin ebeveynlerle irili ufaklı sorunları vardır. Bu ısınma bir süre sonra onların sorunlarını ortaya çıkarır. Oyunlar sırasında anne-baba rolündeki çocuk, kendini şikayet eder. O şikayet üzerine bu konuya daha derinden bakmak için sahnelemeye başlarız. O sırada bütün grup aktif olarak rol yapar. Çocuklar gruptan anne-baba ve kardeşlerini seçerler. Sahnede gerçek olaylar oynanmaya yaşanmaya başlar. Bu sırada katarsisler, öfkeler olur, duygu boşanımları yaşanır. Grup içinde yeni farkındalıklar gelişmeye başlar. Birçok teknik ve uygulama biçiminden sonra son aşamaya, paylaşıma geçilir. Burada da neler öğrenildiği, neler kazanıldığı, zor zamanlarda neler hissettikleri konuşulur. Muhtemelen  çocuğun buradaki annesini, babasının, kardeşinin rolündeki kişilerin  paylaşımları onun gerçek hayatıyla örtüşen paylaşımlar olacaktır. Hayatta kime neler yaşatıyorum düşüncesiyle karşı karşıya gelir. Dolayısıyla üç aylık bir zaman dilimi içinde her ay dört hafta çalışıldığını düşünürsek bir paket içinde psikoterapi grubu sonlanıyor. Bunlar veliler için de iyi. Sonsuza dek psikoterapisye gideceğiz duygusu yaşamıyorlar. Onların dirençlerini artırıyor.

Son olarak bizimle paylaşmak istediğiniz düşünceler nelerdir?

Her şeyden önce aile içi iletişime müdahale eden çok fazla unsur var. Eskiden sadece okul, öğretmen ve arkadaşlar ile sınırlı iken bugün teknoloji de bunun içinde. İnternet, kurslar, yuvalar, eğitimin çok erken yaşlarda başlıyor olması bir avantaj gibi gözükse de devantajları da beraberinde getiriyor. Bireyselleşme sürecine olumlu katkıda bulunuyor olsa da beraber vbirlikte olma, birlikte yapma, birlikte hissetme süreçlerini de sekteye uğratıyor. Yine de bunun kalitesini aileler sağlayabilir. Zaman dan çok kalite önemlidir.

Her yerde çeşitli anne-baba kursları açılıyor. Bunlar genelde çok didaktik. Yaşamda bir çok doğru vardır. O doğruların hepsini aynı anda kullanmaya çalıştığınız zaman hiçbir zaman başarılı olamazsınız. Doğrular bir yerde birbiriyle çelişirler. Gerçek olan o anda en uygun çözümü üretecek yaratıcılığa gelmek. Bu da bizde var. Önemli olan ise böyle bir bilginin ortaya çıkması. Burada biz bunu yapıyoruz. Çocuklar kendi duygularını keşfediyorlar. Doğruyu bulmayı keşfedince zaten sorun kalmıyor. Kendilerine güvenleri artıyor. “Hangi sorun gelirse gelsin ben bununla baş edecek donanıma sahibim” diyebilmek. Bu da her şey demek.

Gerçekten insanın mutluluğu yaratıcı ve spontan olmasına bağlı. Bu ikisinin dışında, insanın yeteri kadar eylem içinde bulunması da çok önemli. Eylem açlığı varsa mutsuz olacak ve ruh sağlığı bozulacak. Yeteri kadar eylemde bulunabilen ve o anda çözüm üretme becerisine sahip olan yaratıcı bireyler, ruh sağlığı yerinde bireylerdir.