Tiyatroda Psikodrama

Uzun bir zaman dilimi süresince Tiyatro-Psikodrama iliskisini hayata geçirmis, devlet tiyatrolari ve özel tiyatrolarla psikodrama yolu ile oyunlar sahnelenmesine öncü olduk "Tekstin anlasilmasi", "karakterlerin analizi", "yazarin anlasilmasi", "mizansenin olusturulmasi" gibi önemli konularda psikodramanin kullanimi Türkiye’de tiyatro alanina sunduk. Geleneksel tiyatroya ve onun en etkin yöntemlerinden birisi olan Stanistlavski yöntemine radikal elestiriler getirmis olan psikodramanin kurucusu J.L.Moreno gerçek yaratim ani ile ilgilenmis ve spontanitenin yaraticilik üzerindeki önemini vurgulamistir. Bu anlami ile geleneksel tiyatroda tiyatro sanatçilarini egitimi sirasinda, oyun yazimi asamasinda ve sahneleme esnasinda psikodrama ve sosyodramanin kullanimi oldukça basarili sonuçlar vermektedir.

Psikodrama ve tiyatro iliskilerinin incelenebilmesi ve nasil etkilesimde bulunduklarinin anlasilabilmesi için psikodramanin tanitilmasi zorunlulugu vardir.

Psikodrama tiyatrodan aldiklarini simdi tiyatroya geri vermektedir. Tiyatrodan türemistir ve kendi özgün metodunu tiyatronun hizmetine sunmaktadir. Tiyatro egitimi aktörün, yönetmenin ve yazarin tiyatro estetiginin tüm yönlerinde egitilmeleri demektir. Bu anlamiyla yaraticiligin ve onun en önemli araci olan spontanitenin tiyatro egitimindeki önemi ortaya çikmaktadir.

Psikodramatist sanatçidir. Belkide çogu zaman bir sanatçidan ayri degerlendirilmesi estetik kaygilari gütmemesine baglidir. Psikodramanin sanat ile çakismasi bir çok alanda olabilir. Dans-bale, opera ve tiyatro bunlarin belli baslilari olabilir.

Uygulamalar göstermistir ki oyuncunun egitiminden tiyatro metninin çözümlenmesine, mizansenin kesfedilmesinden karakterlerin anlasilmasina, yazarin anlasilmasindan kavramlarin ve ana temalarin yasanmasina kadar bir çok alanda psikodramadan yararlanilabilmektedir. Psikodrama içinde ayri bir alan olan spontanite tiyatrosunun (playback theatre) bu çalismalardan ayri tutulmasi gerekmektedir. Her ne kadar spontanite tiyatrosundan beslenmek ve tiyatroya aktarimda bulunmaktan sözedilse de bu iki alani birbirinden ayri tutmakta yarar vardir.

Aktör psikodrama içinde psikolojik gerçegi kesfeder ve karakterlerin iç gerçekliginin arastirilmasi ve gelistirilmesi amaciyla bu metodu kullanir. Sanatcinin duygusal baglantilari ve derinligi artar, entellektüel anlayisi gelisir, kendilik farkindaligi yükselir, spontan ifadeleri artar ve daha otantik olur, güçlü duygular ve travmatik anilarla birlikte güvenli olarak nasil çalisilacagini ögrenir, sahne veya oyundaki gerekli duygularin ortaya çikartilmasinda pskodramanin yararlarindan faydalanir, karakterin subjektif gerçekligine girerek surplus gerçekligi yasar ve kesfeder.

Enstitü’de sürdürülen Playback Theatre (Spontanite Tiyatrosu) çalismalari herkese açiktir. Bilgi için enstitüye basvurmaniz yeterlidir

Deniz ALTINAY

I.P.I. Başkanı, Psikodramatist
Spontanite Tiyatrosu Kurucusu 
Tiyatro Yöneticisi