Uçuş Korkusu
1. Uçus Korkusu Nedir?
Uçus korkusu psikopatolojide fobi olarak adlandirdigimiz ve gerçekte temelinde kaygi bozuklugunun bulundugu, psikolojik ve bedensel yakinmalarla ortaya çikan özel bir fobiye verilen addir. Günümüzde teknolojinin gelisme hizina ayak uydurma zorunlulugu ve gidilecek mesafeye dogru orantili olarak, insanlar daha sikça hava yolunu tercih etmek zorunda kalmakta ve uçus korkusu daha çok yasanan bir fobi olarak gündeme gelmektedir.
2. Baska korkularin uzantilari midir?
Dogal olarak insanoglunun ulasim repertuarindan hava yolunu çikarabilseydik bu korku ortadan kalkacakti, ama bu bireyler, bu korkunun fonksiyonunu(bu korku bir ise yaramaktadir) yerine getirecek baska bir korkuya anksiyetelerini (kaygilarini) baglayacaklar ve baska bir fobiye sahip olacaklardi. Bu korku dogal olarak tek basina bir korku olarak incelenmelidir. Genel olarak fobilere sahip olan bireyler, kontrolü kaybetme korkularini içlerinde barindiran bireylerdir. Uçus korkusu olan 40 yaslarinda bir is adami kendi otosu ile son derece yüksek hizlarda gitmekte ama uçaktan korkmaktadir. Kendi açiklamasi: "Arabamda kontrol bende" seklinde olmaktadir. Uçus korkusu olan bireylerin bir çogu obsesif özellikler sergilemektedirler ve kendi çevrelerindeki herseyi ince eleyip sik dokumakta , asiri titiz davranmakta, kurallara asiri bagli olmakta ve yaptiklari herseyi iyi ve dogru yapmaya çalismaktadirlar. Bu kisiler kaygili anne babalarinin çocuklaridir, ve ya fiziksel yada psikolojik siddete maruz kalarak öfke duygusu gelistirmis olabilirler ve bunun sonucu cezalandirilma korkulari ve suçluluk duygulari yasamislar ya da fiziksel siddet olmasa da asiri koruyucu ve engelleyici, kuralci anne babalar tarafindan yetistirilmislerdir. Kisaca bu bireyler içlerinde onlari kaygilandiran ve geçmisleri ile ilgili olan çatismalari uçus eylemine yansitmaktadirlar. Bütün bunlarin disinda ölüm korkusunun da bu noktada önemli oldugu ve bireyden bireye basedilmesinin faklililar gösterdiginin bilinmesi gereklidir. Ölüm korkusu var olusumuz ile yakindan ilgilidir ve bu korkunun yasanmasi bireyden bireye farklilik gösterir. Bu anlami ile uçus korkusunda ki, yer alisida her bireyde farkli farkli olur.
3. Belirtiler neler ve ne hissederler?
Bu bireyler kaygi hissederler, kalp çarpintilari, migde bulanmalari, bacaklarda ve bazen tüm vücutta titremeler, huzusuzluk, iç sikintisi, düsünde akisinda yavaslama, el ve ayakta üsüme ve uyusmalar yasayabilirler. Kaygi direk olarak yasanabildigi gibi bedensel yakinmalar olarak da ortaya çikabilir. Zaman zaman hiç uçus korkusu yasamayan bir bireyin bir anda korkuya kapildigina tanik olunur. Bu durumdaki bireylerin o günlerde yasamakta olduklari sorunlara bakilmasi gereklidir. Bu bireyler çogunlukla kaygi yaratan önemli yasam olaylari ile yüzyüze gelmislerdir ve bunlari bastirmaya çalismaktadirlar; bu nedenle bu korkulari uçma eylemine yönlendirirler. Uçakta asiri içki ve yemek tüketimi de bu korkunun belirtilerindendir.
4. Nasil Tedavi Edilir?
Temel olarak grup psikoterapisi ve bireysel psikoterapi içinde tedavi edilirler. Psikodrama bunu için bir tedavi yöntemi olarak basarilidir. Günümüzde davranisçi yöntemlerle de uçus korkusu tedavi edilmektedir.Bu yöntem bireysel olarak ve grup içinde uygulanabilmektedir. Kisinin kaygiyi tanimasi, kayginin temelinde yatan gerçek çatismalarinin farkina varmasi ve bunlari çözümlemesi uçus korkusunu tedavi etmektedir. Sifir kaygi düzeyine ulasmak hedeflenmez; kaygi hayatimizda dozu yeteri kadar olmak kaydiyla yararlidir. Davranisçi yöntemde kisini kaygi veren düsüncelerinin degismesi saglanarak duygusunun degismesi hedeflenmektedir.
Bu korku ile kisi çogunlukla tek basina bas edemez. Telkin ve ikna yöntemleri basarisiz olur. Uçus sirasinda kendilerini içkiye verirler ya da asiri yemek yiyerek rahatlamaya çalisirlar. Bir kisminin da istahi kaçar ve aç kalirlar. Uzmana basvurulmasi gereklidir.
Uzm.Psk.Dns. Deniz ALTINAY
Psikodramatist
Enstitü Başkanı
